Niepodległość, 1982, Numer 3

Co myśleli Polacy kilka dni przed wprowadzeniem stanu wojennego – sondaż “Paris - Match”

I. Czy akceptowałbyś dzisiaj powrót rządów „silnej ręki”(neostalinowskich), które zlikwidowałyby niedostatek i wzmocniły autorytet władzy nawet gdyby pociągało to za sobą pewne ograniczenie swobód?
Tak, być może -      22%
Tak, z pewnością -  15%
Nie, nigdy -             63%

II. Czy rząd porozumienia narodowego składający się z przedstawicieli partii i „Solidarności” byłby zdolny wyprowadzić kraj z kryzysu?
Tak -   67%
Nie -   33%

III. Na jakie ugrupowanie głosowałbyś w wolnych wyborach?
                                                 rok 1980                                                  rok 1981
Partia komunistyczna                  3%                                                           3%
Partia socjalistyczna                  27%                                                          20%
Chrześcijańska Demokracja       34%                                                          43%
Stronnictwo ludowe                     4%                                                             5%
Partia liberalna                          19%                                                           20%
nie wypowiedziało się                 13%                                                            9%

IV. Kto jest dzisiaj prawdziwym reprezentantem społeczeństwa polskiego?
„Solidarność” -               45%
Kościół -                       43%
Rząd -                            7%
Armia -                           4%
PZPR -                           1%

V. Czy istnieje w Polsce grupa uprzywilejowana?
Członkowie PZPR           56%
wojsko                             8%
Rząd                              21%
inni                                  4%
Pracownicy MO i SB       11%

VI. Które ze szczególnie jątrzących przywilejów należałoby zlikwidować, żeby uzdrowić atmosferę i stworzyć klimat solidarności sprzyjający odnowie?
Korzyści materialne „uprzywilejowanych” (specjalne sklepy,
łatwość nabycia samochodu, mieszkania, specjalne zaopatrzenie)   39%
Uprzywilejowanie wobec praw                                                         33%
Monopol partii w zakresie decyzji ekonomicznych                            11%
Monopol partii w zakresie środków masowego przekazu                     9%
Inne                                                                                               8%

VII. Gdybyś mógł wyrazić jedno życzenie dotyczące ciebie i kraju, jakie ono byłoby?
Poprawa życia codziennego (zaopatrzenie, mieszkania, żywność, dobra konsumpcyjne)  33%
Nadzieja na większą sprawiedliwość                                                                             24%
Niepodległość Polski                                                                                                   19%
Wolny i demokratyczny rząd                                                                                         23%
Pluralizm polityczny                                                                                                        4%
Różne                                                                                                                          20%

VIII. Kto jest według ciebie odpowiedzialny za obecny ciężki kryzys ekonomiczny w Polsce?
Rząd                   38%
„Solidarność”         2%
PZPR                  35%
Zachód                  1%
ZSRR                  16%
nie wiem                 8%

IX. Czy PRL jest krajem niepodległym ?
Tak, całkowicie -            5%

X. Czy wymiana handlowa między ZSRR a Polską jest:
z obopólną korzyścią, w równowadze  9%
z korzyścią dla PRL                           2%
z korzyścią dla ZSRR                       85%
nie wypowiedziało się                        4%

XI. Czy w życiu codziennym odczuwa się wpływy radzieckie?
Bardzo        52%
trochę          41%
zupełnie nie   7%

XII. Według ciebie armia polska jest przede wszystkim:
polska                  66%
komunistyczna     11%
nie wiem               23%

XIII. Jak zachowałaby się armia w przypadku interwencji radzieckiej?
Stanęła po stronie narodu             60%
Poparła interwencję radziecką       17%
Pozostałaby neutralny                    3%
Nie wiem                                     20%

XIV. Czy sądzisz, że interwencja radziecka jest możliwa?
Tak -            32%
Nie -             63%
Nie wiem -      5%

XV. Z jakich powodów mogłaby ona według ciebie nastąpić?
Z powodu ryzyka rozszerzenia się liberalizmu polskiego na cały blok państw socjalistycznych    44%
Gdyż kryzys polski może zagrażać reżimowi komunistycznemu                                               42%
Gdyż PRL zaczyna się za bardzo uniezależniać od Moskwy                                                    14%

XVI. Jak byś zachował się w przypadku interwencji radzieckiej?
                                                    rok 1980                                   rok 1981
Podporządkowałbym się                   24%                                            16%
Stawiałbym opór                              66%                                             74%
Nie wiem                                         10%                                             10%

Powyższe wypowiedzi w zależności od wieku badanych:
lat                                    18 - 25       26 - 35        36 - 55      powyżej 55
Podporządkowałbym się      10%            18%           13%               26%
Stawiałbym opór                  85%            75%           78%               51%
Nie wiem                               5%             7%             9%               23%

XVII. Czy Zachód pośpieszyłby Polsce z pomocą w przypadku interwencji radzieckiej?
Tak                            36%
Nie                             59%
Brak odpowiedzi            5%

XVIII. Czy Papież jest według ciebie skuteczną osłoną Polaków przed groźbą interwencji radzieckiej?
Tak                   59%
Nie                   37%
Nie wiem            4%

XIX. Czy prymas Glemp potrafi po śmierci prymasa Wyszyńskiego bronić was?
Lepiej                15%
równie dobrze     56%
gorzej                29%

XX. Czy myślałeś o tym aby wyjechać z PRL chwilowo lub na zawsze i pracować zagranicą?
Tak, na zawsze       23%
tak, chwilowo          40%
Nie                         37%

XXI. Co byłoby czynnikiem decydującym?
Brak perspektyw dla dzieci         31%
Uciążliwość życia w ogóle          27%
Niedostatek                               13%
Wkroczenie Rosjan                      8%

XXII. Do jakiego kraju chciałbyś wyjechać?
Francja -                31%
Kanada -                 8%
USA -                    15%
Austria -                  7%
RFN -                    14%
Anglia -                   3%
Australia -              12%
Inne -                     10%

Analiza układu procentowego wypowiedzi ankietowanych pozwala zrozumieć dlaczego społeczeństwo polskie tak słabo zareagowało na masowe aresztowania działaczy związkowych i faktyczną delegalizację “Solidarności”. Z wyjątkiem izolowanych wysp oporu (Śląsk, Gdańsk, Wrocław), większość załóg przyjęła bowiem biernie likwidację swego Związku. Symbolem może tu być zachowanie 17,5 tysięcznej załogi Ursusa, spośród której strajkowało 300 osób!

Problemy „kiełbasy”

Oto 37% społeczeństwa polskiego na początku grudnia 1981r. uważało, że lepsze życie jest w ogóle możliwe, przy jednoczesnym ograniczeniu bądź likwidacji swobód obywatelskich; władza miała zatem dość pokaźne zaplecze gotowe ją zaakceptować w zamian za otwarcie magazynów z żywnością.

Poprawa warunków bytowych jest też najważniejszym pragnieniem 33% społeczeństwa - ponieważ w tej samej serii odpowiedzi figuruje „demokratyczny rząd”(23%) i „niepodległa Polska” (tylko 19%), znów nasuwa się wniosek, iż jedna trzecia Polaków uważa nie tylko za wskazaną, ale w ogóle za możliwą poprawę warunków bytowych bez demokracji i niepodległości.

100% respondentów (punkt V) sądzi, że istnieją w Polsce grupy uprzywilejowane, ale aż 39% jest najbardziej oburzonych z powodu uprzywilejowania materialnego (punkt VI), podczas gdy tylko 33% dostrzega główne zło w nierówności obywateli wobec prawa. Mówiąc bez ogródek, dla Polaka bardziej oburzający jest dodatkowy przydział kiełbasy dla milicjanta, niż bezkarność tegoż np. po zabiciu obywatela na ulicy. Aż 39% społeczeństwa nie rozumie, że uprzywilejowanie materialne w komunizmie jest pochodną nierówności obywateli wobec prawa (zasada nomenklatury).

Jak wynika z przytoczonych danych ok. 40% naszego społeczeństwa nie rozumie, że poprawa bytu materialnego zależna jest bezpośrednio od demokracji politycznej (tj. likwidacji ustroju komunistycznego). Równie wysoki odsetek (punkt VIII - 38%) nie rozumie istoty władzy komunistycznej i za obecny kryzys wini rząd /sic!/, jak gdyby powoływało go nie Politbiuro PZPR ale jakieś inne niezależne siły.

Mimo, że protestów społecznych z powodu bezprawia spodziewać się nie należy, to jednak biorąc pod uwagę ekonomiczną niewydolność komunizmu, okupanci nie mają żadnych szans na spacyfikowanie społeczeństwa, chyba że zdążą przeprowadzić akcję ludobójstwa.

Kwestia niepodległości

Tylko 5% społeczeństwa uważa, że Polska jest krajem niepodległym, co z grubsza odpowiada ilości zwolenników partii komunistycznej (3%). Jednocześnie 84% rozumie, że oznaką zależności jest niekorzystna wymiana handlowa z ZSRR, ale już tylko 16% zdaje sobie sprawę, że uzależnienie od Związku Radzieckiego (a więc brak niepodległości) jest podstawową przyczyną obecnego kryzysu w Polsce, skoro tylko dzięki ZSRR utrzymywana jest sztucznie przyczyna polskiej katastrofy gospodarczej - ustrój komunistyczny.

Tylko 19% respondentów uznaje niepodległość za cel główny, a zatem 74%-tom społeczeństwa brak niepodległości nie przeszkadza, i to mimo, że za reformami społecznymi oraz politycznymi wypowiada się w sumie 51% (punkt VII). Po roku rewolucji ogromna większość narodu (74%) nie rozumiała jeszcze, że bez niepodległości żadne reformy, zmiany na lepsze, poprawa bytu itp. są niemożliwe, bowiem właśnie owe zmiany są uwarunkowane „wybiciem się na niepodległość”. Winę za taki stan nieświadomości ponosi niestety propaganda Solidarności”, która tłumaczyła, ze walcząc o reformy, walczymy o niepodległość, a więc wysuwanie tego ostatniego hasła jest praktycznie niepotrzebne, a taktycznie szkodliwe. Zapomniano tylko dodać, iż bez niepodległości finalizacja reform jest niemożliwa, o czy ZSRR dobitnie przypominał w dniu 13 grudnia. Bez niepodległości można dyskutować o reformach, kreślić ich plany, ale niestety nie da się ich przeprowadzić, bowiem centralnym zagadnieniem pozostaje nadal problem władzy. Dopóki spoczywa ona w rękach komunistów (tj. Moskwy), dopóty żadnych reform ograniczających jej prerogatywy (a więc stopniowo zbliżających do niepodległości), przeprowadzić się nie da.

Przytoczona ankieta dowodzi, że mimo roku rewolucji, w dniu 13 grudnia tylko mniejszość narodu (ok. jednej piątej) zdawała sobie sprawę z zależności codziennych warunków życia od demokracji politycznej, a tej z kolei od niepodległości. Wnioskiem pesymistycznym jest, iż 40% narodu wykazuje podatność na komunistyczną propagandę. Jest to mniejszość ale na tyle znacząca, że nie można pomijać jej milczeniem. Zdecydowana większość natomiast (67%) ogłupiona ideą porozumienia narodowego i rozmów „jak Polak z Polakiem” nie rozumiała przed 13 grudnia dokąd naprawdę zmierzają komuniści.